Tekst ujednolicony Statutu uchwalonego w dniu 20 kwietnia 1989 roku, zmienionego Uchwałami: z dnia 13 maja 2007 roku; z dnia 26-27 listopada 2011 roku; z dnia 27 listopada 2014 roku oraz z dnia 7 maja 2022 r.
STATUT ZWIĄZKU
ROZDZIAŁ I
CHARAKTER, TEREN DZIAŁANIA I SIEDZIBA ZWIĄZKU
§ 1
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych „Solidarność”, zwany dalej Związkiem, jest powołany do reprezentowania i obrony godności, praw, jedności zawodowej, interesów zawodowych rolników na poziomie krajowym i międzynarodowym zgodnie z ideami „Solidarności” oraz zasadami etyki chrześcijańskiej.
§ 1a.
Związek może posługiwać się nazwą skróconą: NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” lub NSZZ RI „Solidarność”.
§ 2.
Związek jest samorządny i niezależny od organów administracyjnych oraz od innych organizacji.
§ 3.
Terenem działania związku jest obszar Unii Europejskiej.
§ 4.
Siedzibą władz krajowych Związku jest Warszawa.
ROZDZIAŁ II
CELE I FORMY DZIAŁANIA
§ 5.
Związek działa na rzecz ochrony własności, praw i interesów ekonomicznych i socjalnych swoich członków i ich rodzin oraz na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego wsi i rolnictwa, bez względu na formę prowadzonej działalności a w szczególności:
1) dąży do pełnego zagwarantowania własności prywatnej oraz trwałych perspektyw dla rodzinnych gospodarstw rolnych;
2) działa na rzecz zapewnienia właściwego poziomu opłacalności produkcji rolniczej i warunków jej rozwoju z uwzględnieniem kosztów produkcji, cen rolnych, kredytów i podatków;
3) wspiera zmiany w otoczeniu rolnictwa zgodnie z zasadami wolności gospodarczej i konkurencji, sprzyjającej poprawie zaopatrzenia gospodarstw rolnych, zbytu ich produktów, warunków pracy i życia na wsi;
4) krzewi samorządność z życiu wsi;
5) dba o należyte zaspokojenie potrzeb socjalnych rolników i ich rodzin, w tym o poprawę opieki zdrowotnej i pomocy społecznej oraz o sprawiedliwe zasady ubezpieczenia społecznego rolników;
6) podejmuje starania o właściwą organizację grup producenckich i sekcji branżowych;
7) troszczy się o harmonijny rozwój obszarów rolniczych z uwzględnieniem ich funkcji gospodarczych, społecznych, kulturalnych i ekonomicznych;
8) działa na rzecz podnoszenia wiedzy i umiejętności rolników oraz poziomu oświaty na wsi w tym przez działalność szkoleniową dydaktyczną i doradczą;
9) kultywuje i rozwija etykę zawodową producentów żywności oraz solidarność między rolnikami;
10) wychowuje w duchu służby Ojczyźnie w myśl hasła „Bóg, Honor, Ojczyzna”;
11) podejmuje działania na rzecz ochrony krajobrazu oraz naturalnego środowiska człowieka.
§ 6.
Związek realizuje swe cele poprzez:
1) reprezentowanie i obronę swoich członków wobec władz państwowych i samorządowych oraz instytucji gospodarczych, socjalnych i kulturalnych we wszystkich sprawach dotyczących praw i interesów ekonomicznych i socjalnych rolników i ich rodzin oraz rozwoju gospodarczego i społecznego wsi i rolnictwa;
2) organizowanie wzajemnej pomocy członków Związku;
3) prowadzenie działalności oświatowo-szkoleniowej i kulturalnej;
4) prowadzenie działalności wydawniczej i prasowej;
5) prowadzenie placówek działających w dziedzinie zaspokojenia potrzeb socjalnych rolników;
6) badanie problemów objętych zakresem działania Związku, w szczególności dotyczących warunków gospodarowania, życia i pracy na wsi, opłacalności produkcji rolniczej, funkcjonowania rynku rolnego oraz działania samorządu lokalnego, a także opracowanie własnych projektów w tych sprawach i przedstawienie ich odnośnym władzom i opinii społecznej;
7) udzielenie pomocy instruktażowej w sprawach podejmowania działalności gospodarczej w dziedzinach związanych z rolnictwem oraz w sprawach działalności społeczno-samorządowej na wsi;
8) udzielenie członkom Związku porad i pomocy w sprawach związanych z prowadzeniem gospodarstwa oraz udzielenie wsparcia sekcjom branżowym i grupom producentów rolnych;
9) tworzenie funduszy celowych w tym strajkowego oraz pomocy w klęskach żywiołowych.
§ 7.
Związek działa w ramach konstytucyjnego porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej stosownie do przepisów ustaw:
– z dnia 7 kwietnia 1989 r. o związkach zawodowych rolników indywidualnych (Dz.U. Nr 20 poz.106 z późn. zm.),
– z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. Nr 55 poz. 234 z późn. zm.),
– z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników (Dz. U. Nr 32, poz. 217 z póżn. zm.)
oraz innych ustaw, odnośnych umów międzynarodowych ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polskę, zwłaszcza Międzynarodowych Paktów Praw Człowieka i Obywatela oraz postanowień niniejszego statutu.
§ 8.
Związek ma prawo organizować i prowadzić akcje protestacyjne rolników.
§ 9.
- Akcje protestacyjne o zasięgu nie przekraczającym terenu jednego województwa podejmowane są na podstawie uchwały rady wojewódzkiej. O podjęciu takiej uchwały rada wojewódzka obowiązana jest powiadomić Radę Krajową.
- Akcje protestacyjne obejmujące swoim zasięgiem teren większy niż jedno województwo podejmowane są na podstawie uchwały Rady Krajowej.
§ 10.
- Uchwała o podjęciu akcji protestacyjnej określa:
- a) cel, dla którego zostaje podjęta;
- b) formę protestu;
- c) miejsce lub zasięg terytorialny;
- d) czas trwania;
- e) skład osobowy komitetu protestacyjnego (strajkowego).
- Komitet protestacyjny (strajkowy), który reprezentuje Związek odpowiada za prawidłową organizację i przeprowadzenie akcji protestacyjnej oraz bezpieczeństwo osób biorących udział w akcji protestacyjnej.
- Władze związkowe wszystkich szczebli obowiązane są do udzielania komitetowi protestacyjnemu (strajkowemu) wszechstronnej pomocy w organizacji i prowadzeniu akcji protestacyjnej oraz pomocy prawnej.
ROZDZIAŁ III
CZŁONKOWIE, ICH PRAWA I OBOWIĄZKI
§ 11.
- Członkiem Związku może być każdy indywidualny rolnik bez względu na obszar użytkowanej ziemi i profil produkcji oraz każda pracująca z nim w gospodarstwie osoba pełnoletnia. Warunkiem przyjęcia do Związku jest akceptacja zasad statutowych.
- Zaprzestanie pracy w gospodarstwie z powodu wieku lub inwalidztwa nie powoduje utraty członkostwa. Utraty członkostwa nie powoduje również powierzenie prowadzenia gospodarstwa innej osobie na czas pełnienia funkcji w Związku.
§ 12.
- Członkostwo nabywa się przez przyjęcie pisemnej deklaracji członkowskiej uchwałą walnego zebrania właściwej organizacji gminnej.
W deklaracji osoba zainteresowana oświadcza, że zna statut i zobowiązuje się do jego przestrzegania.
- Jeżeli na danym terenie nie ma organizacji gminnej, właściwe do przyjęcia deklaracji członkowskiej jest prezydium odpowiedniej rady powiatowej, a w przypadku jego braku – prezydium odpowiedniej rady wojewódzkiej.
§ 13.
Członek ma prawo:
1) brać udział w walnych zebraniach i uczestniczyć w podejmowaniu uchwał właściwej organizacji gminnej;
2) wybierać i być wybierany do wszystkich władz Związku;
3) korzystać z pomocy Związku w obronie swoich praw obywatelskich i interesów zawodowych, a w razie ich naruszenia Związek obowiązany jest do zastosowania wszelkich środków ze strajkiem włącznie;
4) korzystać z urządzeń Związku i działań zorganizowanych przez Związek na rzecz swoich członków;
5) występować z wnioskami i postulatami do władz związkowych wszystkich szczebli i otrzymywać od tych władz odpowiedź.
6) być informowany o wszystkich decyzjach władz Związku;
7) brać udział w posiedzeniach, na których władze Związku podejmują uchwały dotyczące jego osoby oraz składać wyjaśnienia i wnioski przed podjęciem takiej uchwały;
8) otrzymywać od Związku wsparcie ekonomiczne w czasie pełnienia funkcji związkowych; zasady otrzymywania wsparcia ustala właściwa rada wojewódzka lub Rada Krajowa.
§ 14.
Członek Związku jest obowiązany:
1) znać statut i stosować się do jego postanowień i uchwał Związku;
2) aktywnie uczestniczyć w działaniach swojej organizacji gminnej oraz władz Związkowych, do których został wybrany;
3) współdziałać w kształtowaniu właściwych stosunków międzyludzkich w Związku;
4) ujawniać właściwym władzom Związku treść kontaktów z członkami pozazwiązkowymi, dotyczących spraw Związku;
5) solidarnie uczestniczyć w akcjach organizowanych przez Związek i popierać wysuwane w nich postulaty;
6) należycie wywiązywać się z etycznych powinności producenta żywności, strzec godności zawodu rolnika;
7) regularnie opłacać składki członkowskie.
Członek Związku nie może należeć jednocześnie do innego związku zawodowego rolników indywidualnych.
§ 15.
- Członkostwo ustaje z chwilą:
1) złożenia na piśmie oświadczenia o wypowiedzeniu członkostwa zarządowi gminnemu;
2) utraty przez członka warunków dotyczących wykonywania zawodów określonych w § 11;
3) śmierci;
4) podjęcia uchwały o wykluczeniu ze Związku na podstawie § 16;
5) podjęcia uchwały o rozwiązaniu organizacji gminnej, powiatowej lub wojewódzkiej stosownie do postanowień § 63 statutu; uchwała w tej sprawie może jednak postanawiać, że określone w niej osoby pozostają członkami Związku.
- wygaśnięcie członkostwa z przyczyny określonej w ust. 1 pkt. 2 stwierdza właściwy zarząd gminny. Uchwałę w tej sprawie doręcza się osobie zainteresowanej na piśmie wraz z uzasadnieniem.
§ 16.
- Członkowi, który nie wykonuje obowiązków członkowskich lub postępuje w sposób nie licujący z godnością członka Związku, zarząd gminny może udzielić upomnienia.
- Jeżeli upomnienie okaże się bezskuteczne albo jeżeli członek rażąco narusza swoje obowiązki, właściwy organ gminny lub rada wojewódzka może wykluczyć go ze Związku.
- Uchwałę w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2 doręcza się osobie zainteresowanej na piśmie wraz z uzasadnieniem.
§ 17.
- Od uchwał w sprawach określonych w § 15 ust. 2 i w § 16 przysługuje odwołanie:
1) (skreślony);
2) od uchwały zarządu gminnego w sprawie upomnienia do zebrania gminnego;
3) od uchwały zarządu gminnego w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia członkostwa lub wykluczenia ze Związku do zebrania gminnego, a następnie do rady powiatowej;
- Odwołanie może wnieść osoba zainteresowana oraz każdy członek koła, do którego ta osoba należy. W postępowaniu odwoławczym z uprawnienia określonego w § 13 pkt. 7 korzysta także osoba, która utraciła prawa członkowskie.
- W razie uwzględnienia odwołania od uchwały stwierdzającej wygaśnięcie członkostwa albo wykluczającej ze Związku, staż członkowski uważa się za nieprzerwany.
§ 18.
- Członkiem wspierającym Związku może być każda pełnoletnia osoba fizyczna.
- Członek wspierający przyjmowany jest uchwałą zarządu gminnego, rady powiatowej, rady wojewódzkiej lub Rady Krajowej.
- Członek wspierający może pełnić w Związku funkcje doradcze, administracyjne i usługowe. Funkcje te mogą pełnić również osoby nie będące członkami Związku.
- Członek wspierający ma prawa określone w § 13 ust. 1 pkt 1 i 4.
§ 19.
- Krajowy Zjazd Delegatów lub właściwy wojewódzki zjazd delegatów może nadać członkostwo honorowe osobie szczególnie zasłużonej dla Związku lub dla indywidualnego rolnictwa.
- Osoba, której nadano członkostwo honorowe, jest zapraszana do udziału z głosem doradczym w zjazdach delegatów odpowiedniego szczebla.
ROZDZIAŁ IV
USTRÓJ I WŁADZE ZWIĄZKU
A. Postanowienia ogólne
§ 20.
- W ramach Związku tworzy się:
1) organizacje gminne;
2) organizacje powiatowe;
3) organizacje wojewódzkie;
4) organizacją krajową.
- Na zasadach określonych w statucie mogą być tworzone organizacje międzygminne. Organizacji międzygminnej przysługują uprawnienia właściwe dla organizacji gminnej.
- Ponadto w sposób przewidziany statutem mogą być zawierane międzygminne, międzypowiatowe i międzywojewódzkie porozumienia regionalne oraz tworzone sekcje specjalistyczne.
§ 21.
- Władze związkowe wszystkich szczebli pochodzą z wyboru, o ile przepis szczególny nie stanowi inaczej.
- Obowiązują następujące zasady wyborcze:
1) kandydować mogą tylko osoby wchodzące w skład ciała uprawnionego do wyboru;
2) nie ogranicza się liczby kandydatów;
3) głosowanie jest tajne;
4) do ważności głosowania wymagany jest udział w nim co najmniej połowy ogólnej liczby uprawnionych do głosowania;
5) głosuje się na poszczególnych kandydatów; wybrani zostają kandydaci, którzy otrzymali ponad połowę głosów w stosunku do liczby osób biorących udział w głosowaniu;
6) na tym samym stanowisku można pełnić funkcję tylko przez dwie kolejne kadencje;
7) funkcji przewodniczącego poszczególnych organizacji związkowych oraz pozostałych funkcji związkowych nie można łączyć z zajmowaniem kierowniczego stanowiska w organach państwowych, samorządowych, a także w partiach czy organizacjach politycznych szczebla wyższego lub równorzędnego. Pod pojęciem kierowniczego stanowiska samorządowego należy rozumieć piastowanie stanowiska wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, starosty i marszałka województwa. Przez funkcję związkową rozumie się członkostwo w Prezydium Rady Krajowej, Prezydium Rady Wojewódzkiej, Prezydium Rady Powiatowej, w zarządzie gminnym, względnie w komisji rewizyjnej.
- Odwołanie następuje w takim samym trybie jak wybór, chyba że statut stanowi inaczej.
§ 22.
Kadencja władz związkowych trwa cztery lata, jednakże poszczególni członkowie tych władz mogą być odwoływani przed upływem kadencji na zasadach określonych w statucie.
§ 23.
- Do ważności uchwał wymagany jest udział co najmniej połowy osób uprawnionych do głosowania.
- Osoby uprawnione do udziału w głosowaniu winny być powiadomione pisemnie za potwierdzeniem zawiadomienia.
- Głosowanie jest jawne, z wyjątkiem głosowań w sprawach personalnych, jednakże na wniosek co najmniej 1/10 biorących udział w głosowaniu przeprowadza się głosowanie tajne w innych sprawach.
- Uchwały zapadają zwykłą większością głosów, chyba, że statut w określonej sprawie przewiduje większość kwalifikowaną.
- W odniesieniu do organizacji gminnych i powiatowych, walne zebrania gminne i powiatowe odbywają się w dwóch terminach, o ile w pierwszym terminie brak jest odpowiedniej ilości uprawnionych osób do podjęcia uchwały w danej sprawie. W drugim terminie takiego zebrania wymóg ust. 1 nie ma zastosowania.
§ 24.
Władze związkowe wyższego szczebla mogą ingerować w sprawy organizacji niższego szczebla tylko w przypadkach określonych w statucie lub w wydanym na jego podstawie regulaminie.
B. (skreślona)
C. Organizacja gminna
§ 27.
- Organizację gminną tworzy co najmniej 15 członków.
- Jeżeli na terenie danej gminy nie ma dostatecznej ilości członków prezydium właściwej rady powiatowej może powołać organizację międzygminną.
- Na wniosek zainteresowanych organizacji gminnych właściwa rada powiatowa może określić terytorialny zakres działania organizacji gminnej w sposób odbiegający od podziału administracyjnego powiatu.
§ 28.
Władzami organizacji gminnej są:
1) walne zebranie gminne;
2) zarząd gminny;
3) przewodniczący zarządu gminnego;
4) gminna komisja rewizyjna.
§ 29.
Zebranie gminne zwoływane jest przez zarząd gminny nie rzadziej niż co kwartał.
§ 30.
- Zebranie gminne wybiera osobno przewodniczącego zarządu gminnego i osobno członków zarządu. Zarząd gminny składa się co najmniej z trzech osób, tj. przewodniczącego, skarbnika i sekretarza.
- Zarząd konstytuuje się na pierwszym swoim zebraniu.
- W przypadku gdy zarząd składa się z więcej niż 7 osób, zarząd może powołać Prezydium Zarządu. W tym wypadku kompetencje Prezydium określa Zarząd.
- (skreślony).
§ 31.
Zebranie gminne powołuje gminną komisje rewizyjną dla kontroli działalności Zarządu w liczbie określonej przez zebranie.
§ 32.
Walne zebranie gminne wybiera i odwołuje delegatów na powiatowy zjazd delegatów na podstawie ordynacji wyborczej uchwalonej przez radę wojewódzką.
C1. Organizacja powiatowa
§ 32a.
- Organizację powiatową tworzy się, jeżeli na terenie powiatu istnieją co najmniej 3 organizacje gminne, z zastrzeżeniem ust. 2.
- W przypadku gdy na terenie powiatu istnieje jedna lub dwie organizacje gminne, przejmują one prawa i obowiązki organizacji powiatowej.
§ 32b.
Powiatowy zjazd delegatów może postanowić, że organizacja powiatowa używa nazwy Związku uzupełnionej o dodatkowe określenia, uwzględniając miejscowe tradycje.
§ 32c.
Władzami organizacji powiatowej są:
1) powiatowy zjazd delegatów,
2) rada powiatowa,
3) prezydium rady powiatowej,
4) przewodniczący rady powiatowej,
5) powiatowa komisja rewizyjna.
§ 32d.
Powiatowy zjazd delegatów tworzą delegaci wybrani przez zebrania gminne. Powiatowy zjazd delegatów zwołuje rada powiatowa nie rzadziej jak co 4 lata.
§ 32e.
Powiatowy zjazd delegatów na zjeździe wyborczym wybiera przewodniczącego rady powiatowej, jej członków nie wybieranych w inny sposób w liczbie określonej przez powiatowy zjazd delegatów. Ponadto w skład rady powiatowej wchodzą przewodniczący zarządów gminnych oraz przewodniczący powiatowych sesji specjalistycznych.
§ 32f.
- Posiedzenie rady powiatowej zwołuje prezydium rady nie rzadziej niż raz na kwartał. Wcześniejszego zwołania posiedzenia rady może żądać co najmniej 1/3 członków rady. W zawiadomieniu o posiedzeniu rady podaje się proponowany porządek obrad.
- Przewodniczący rady powiatowej zwołuje posiedzenie rady powiatowej nie później niż w terminie jednego miesiąca licząc od dnia zakończenia powiatowego zjazdu delegatów, w celu dokonania wyboru prezydium rady powiatowej w składzie co najmniej pięciu członków.
- Członkowie prezydium wybierani są zwykłą większością głosów spośród członków rady na wniosek przewodniczącego. W skład prezydium rady powiatowej wchodzi przewodniczący rady powiatowej z urzędu.
- Prezydium rady powiatowej konstytuuje się na pierwszym swoim zebraniu, wybierając spośród swego grona jednego lub dwóch zastępców przewodniczącego, skarbnika i sekretarza.
§ 32g.
Członek rady powiatowej wybrany przez powiatowy zjazd delegatów może być odwołany tylko przez ten organ, o ile statut nie stanowi inaczej. Pozostali członkowie rady powiatowej, z chwilą zaprzestania pełnienia przez nich funkcji ze względu na którą weszli w skład rady powiatowej przestają być członkami rady powiatowej.
§ 32h.
Powiatowy zjazd delegatów wybiera powiatową komisję rewizyjną w składzie od 3 do 5 osób dla prowadzenia kontroli organizacji powiatowej oraz wykonywania innych czynności kontrolnych, zleconych przez radę powiatową, względnie powiatowy zjazd delegatów albo krajową komisję rewizyjną.
§ 32i.
Powiatowy zjazd delegatów wybiera i odwołuje delegatów na wojewódzki oraz na krajowy zjazd delegatów na podstawie ordynacji wyborczej uchwalonej przez Radę Krajową. Funkcję obu delegatów można łączyć.
D. Organizacja wojewódzka
§ 33.
Organizację wojewódzką tworzy się, jeżeli na terenie województwa istnieją co najmniej 3 organizacje powiatowe.
§ 34.
Wojewódzki zjazd delegatów może postanowić, że organizacja wojewódzka używa nazwy Związku uzupełnionej o dodatkowe określenia, uwzględniając miejscowe tradycje.
§ 35.
Władzami organizacji wojewódzkiej są:
1) wojewódzki zjazd delegatów,
2) rada wojewódzka,
3) prezydium rady wojewódzkiej,
4) przewodniczący rady wojewódzkiej,
5) wojewódzka komisja rewizyjna.
§ 36.
Wojewódzki zjazd delegatów tworzą delegaci wybrani przez zjazd powiatowy. Wojewódzki zjazd delegatów zwołuje rada wojewódzka nie rzadziej jak co cztery lata.
§ 37.
Wojewódzki zjazd delegatów na zjeździe wyborczym wybiera przewodniczącego rady wojewódzkiej, jej członków nie wybieranych w inny sposób w liczbie określonej przez Wojewódzki zjazd delegatów. Ponadto w skład rady wojewódzkiej wchodzą przewodniczący zarządów powiatowych oraz przewodniczący wojewódzkich sesji specjalistycznych.
§ 38.
- Posiedzenie rady wojewódzkiej zwołuje prezydium rady nie rzadziej niż raz na kwartał. Wcześniejszego zwołania posiedzenia rady może żądać co najmniej 1/3 członków rady. W zawiadomieniu o posiedzeniu rady podaje się proponowany porządek obrad.
- Przewodniczący rady wojewódzkiej zwołuje posiedzenie rady wojewódzkiej nie później niż w terminie jednego miesiąca licząc od dnia zakończenia wojewódzkiego zjazdu delegatów, w celu dokonania wyboru prezydium rady wojewódzkiej w składzie co najmniej pięciu członków.
- Członkowie prezydium wybierani są zwykłą większością głosów spośród członków rady na wniosek przewodniczącego. W skład prezydium rady wojewódzkiej wchodzi przewodniczący rady wojewódzkiej z urzędu.
- Prezydium rady wojewódzkiej konstytuuje się na pierwszym swoim zebraniu, wybierając spośród swego grona jednego lub dwóch zastępców przewodniczącego, skarbnika i sekretarza.
§ 39.
Członek rady wojewódzkiej wybrany przez wojewódzki zjazd delegatów może być odwołany tylko przez ten organ, o ile statut nie stanowi inaczej.
Pozostali członkowie rady wojewódzkiej, z chwilą zaprzestania pełnienia przez nich funkcji ze względu na którą weszli w skład rady wojewódzkiej przestają być członkami rady wojewódzkiej.
§ 40.
Wojewódzki zjazd delegatów wybiera wojewódzką komisję rewizyjną w składzie od 3 do 5 osób dla prowadzenia kontroli organizacji wojewódzkiej oraz wykonywania innych czynności kontrolnych, zleconych przez radę wojewódzką, względnie wojewódzki zjazd delegatów albo krajową komisję rewizyjną.
§ 41.
(skreślony)
E. Porozumienia regionalne i sekcje specjalistyczne
§ 42.
Rady wojewódzkie z dwóch lub kilku sąsiednich województw, rady powiatowe z dwóch lub kilku sąsiednich powiatów, a także zarządy gminne z dwóch lub kilku sąsiednich gmin, mogą zawrzeć porozumienie o utworzeniu organizacji regionalnej, obejmującej te województwa (międzywojewódzkie porozumienia regionalne), te powiaty (międzypowiatowe porozumienia regionalne), lub te gminy (międzygminne porozumienia regionalne). Porozumienie regionalne dotyczy zakresu i instytucjonalnych form współpracy. Porozumienie nie może pozbawić władz wojewódzkich, powiatowych lub gminnych ich statutowych uprawnień.
§ 43.
Przystąpienie organizacji wojewódzkiej (powiatowej, gminnej) do istniejącego porozumienia regionalnego wymaga zgody wszystkich właściwych rad wojewódzkich (rad powiatowych, zarządów gminnych).
§ 44.
- „Dla realizacji szczegółowych interesów społeczno – zawodowych, członkowie Związku mogą tworzyć specjalistyczne sekcje branżowe (wojewódzkie i krajowe), a w szczególności:
1) Producentów Zbóż;
2) Producentów Bydła i Mleka;
3) Producentów Trzody Chlewnej;
4) Producentów Drobiu;
5) Producentów Ziemniaka;
6) Owocowo -Warzywna;
7) Producentów Owiec, Kóz i Koni;
8) Producentów Buraka Cukrowego;
9) Producentów Tytoniu i Chmielu;
10) Producentów Rolnictwa Ekologicznego;
11) Producentów Roślin Oleistych
12) Producentów Zwierząt Futerkowych
13) Pszczelarstwa
14) Doradców dla Rolnictwa.
- Co najmniej trzy sekcje wojewódzkie, wymienione w ust. 1, tworzą krajową sekcję branżową.
- Inne sekcje wojewódzkie mogą być utworzone za zgodą właściwej rady wojewódzkiej, zaś krajowe sekcje branżowe za zgodą Rady Krajowej.
- Sekcje branżowe działają na podstawie niniejszego statutu i uchwalonego przez siebie regulaminu. Władze sekcji branżowych wybierane są zgodnie ze swoim regulaminem. Regulamin musi być zatwierdzony przez właściwą radę wojewódzką – w przypadku regulaminu sekcji wojewódzkiej, a Radę Krajową – w przypadku krajowej sekcji branżowej.
- Sekcja wojewódzka może być rozwiązana przez radę wojewódzką bądź Radę Krajową. Krajowa sekcja branżowa może być rozwiązana przez Radę Krajową. Rozwiązanie sekcji wojewódzkiej, jak również krajowej sekcji branżowej może nastąpić w przypadku prowadzenia działalności sprzecznej z prawem, ze statutem lub celem, dla którego dana sekcja została powołana.
F. Organizacja krajowa
§ 45.
Władzami krajowymi Związku są:
1) Krajowy Zjazd Delegatów;
2) Rada Krajowa;
3) Prezydium Rady Krajowej;
4) Przewodniczący Związku;
5) Krajowa Komisja Rewizyjna.
§ 46.
- Krajowy Zjazd Delegatów tworzą delegaci wybrani w poszczególnych powiatach. Rada Krajowa zwołuje Krajowy Zjazd Delegatów o charakterze wyborczym – nie rzadziej niż co cztery lata, z tym, że w przypadku Krajowego Zjazdu Delegatów charakterze sprawozdawczo-programowym, może zwołać zjazd w miarę potrzeb, nie rzadziej niż co dwa lata.
- Rada Krajowa może z własnej inicjatywy, a na wniosek co najmniej 1/5 delegatów jest obowiązana, zwołać Krajowy Zjazd Delegatów w trybie nadzwyczajnym w terminie 3 miesięcy. Delegaci wybrani na zjazdy wyborcze zachowują swoje mandaty na zjazdy sprawozdawczo-programowe i nadzwyczajne.
§ 47.
Krajowy Zjazd Delegatów na zjeździe wyborczym wybiera Przewodniczącego Związku, członków Rady Krajowej nie wybieranych w inny sposób w liczbie określonej przez Krajowy Zjazd Delegatów. Ponadto w skład Rady Krajowej wchodzą przewodniczący rad wojewódzkich oraz przewodniczący krajowych sekcji specjalistycznych.
§ 48.
- Posiedzenie Rady Krajowej zwołuje Prezydium Rady nie rzadziej niż raz na kwartał. Wcześniejszego zwołania posiedzenia Rady może żądać co najmniej 1/3 członków Rady. W zawiadomieniu o posiedzeniu Rady podaje się proponowany porządek obrad.
- Przewodniczący Związku zwołuje posiedzenie Rady Krajowej nie później niż w terminie jednego miesiąca licząc od dnia zakończenia Krajowego Zjazdu Delegatów w składzie co najmniej ośmiu członków.
- Członkowie Prezydium wybierani są zwykłą większością głosów spośród członków Rady na wniosek Przewodniczącego. W skład Prezydium Rady Krajowej wchodzi Przewodniczący Związku z urzędu.
- Prezydium Rady Krajowej konstytuuje się na swoim pierwszym zebraniu wybierając spośród swego grona zastępców Przewodniczącego Związku, skarbnika, i sekretarza.
§ 49.
Członek Rady Krajowej wybrany przez Krajowy Zjazd Delegatów może być odwołany tylko przez ten organ. W odniesieniu do pozostałych członków Rady Krajowej, z chwilą zaprzestania pełnienia przez nich funkcji ze względu na którą weszli w skład Rady Krajowej decyzję o odwołaniu może podjąć Rada Krajowa.
§ 50.
- Krajowy Zjazd Delegatów wybiera Krajową Komisję Rewizyjną w składzie od 5 do 9 osób dla prowadzenia kontroli organizacji krajowej oraz wykonywania innych czynności kontrolnych zleconych przez Radę Krajową, względnie Krajowy Zjazd Delegatów.
- Jeśli Rada Krajowa nie zwołuje Krajowego Zjazdu Delegatów mimo obowiązku jego zwołania, Zjazd zwołuje Krajowa Komisja Rewizyjna.
- Krajowa Komisja Rewizyjna sprawuje kontrolę, pod względem zgodności ze statutem i z zasadami prawidłowej gospodarki, działalności Rady Krajowej i Przewodniczącego Związku.
- Przewodniczącego Krajowej Komisji Rewizyjnej i jej sekretarza zawiadamia się o każdym posiedzeniu Rady Krajowej. Przedstawiciele Komisji mają prawo brać udział w każdym posiedzeniu Rady bez prawa głosowania.
- Krajowa Komisja Rewizyjna ma prawo wglądu we wszystkie dokumenty Rady Krajowej, jej Prezydium, Przewodniczącego Związku i Biura Krajowego. Krajowa Komisja Rewizyjna może żądać wyjaśnień w określonej sprawie od Prezydium Rady Krajowej i Przewodniczącego Związku.
- Krajowa Komisja Rewizyjna przedstawia Krajowemu Związkowi Delegatów wnioski w przedmiocie udzielania absolutorium Radzie Krajowej i Przewodniczącemu Związku.
- Członkiem Rady nie może być osoba będąca jednocześnie członkiem Krajowej Komisji Rewizyjnej.
§ 51.
- W sprawach nie uregulowanych w statucie do określenia kompetencji wojewódzkich, powiatowych i gminnych komisji rewizyjnych stosuje się odpowiednio postanowienia dotyczące Krajowej Komisji Rewizyjnej.
- Wybory do komisji rewizyjnych wszystkich szczebli odbywają się na zasadach określonych w § 21 ust. 2.
- Szczegółowe zasady funkcjonowania komisji rewizyjnych wszystkich szczebli określi regulamin uchwalony przez Radę Krajową.
§ 52.
Do kompetencji Krajowego Zjazdu Delegatów należy uchwalenie zmian w statucie. Do podjęcia uchwały w tej sprawie wymagana jest kwalifikowana większość 3/5 głosów.
§ 53.
Krajowy Zjazd Delegatów ustala wiążącą dla wszystkich ogniw Związku wykładnię statutu, a w okresach między zjazdami wykładni dokonuje Rada Krajowa.
§ 54.
Do kompetencji zjazdu delegatów odpowiedniego szczebla i walnego zebrania gminnego należy w szczególności:
1) uchwalenie programu Związku;
2) podejmowanie uchwał;
3) określanie stanowiska;
4) udzielanie zaleceń władzom poszczególnych organizacji związkowych;
5) rozpatrywanie sprawozdań władz Związku i udzielanie im absolutorium;
6) dokonywanie wyborów w sprawach określonych innymi postanowieniami statutu;
7) odwoływanie poszczególnych członków władz.
§ 55.
Do kompetencji Rady Krajowej należy:
1) czuwanie nad przestrzeganiem postanowień statutu i realizacja uchwał Krajowego Zjazdu Delegatów we wszystkich ogniwach Związku;
2) w okresach między zjazdami określanie stanowiska Związku we wszystkich sprawach należących do zakresu jego działania o znaczeniu ogólnokrajowym;
3) określenie bieżących kierunków działalności Związku;
4) udzielenie wytycznych Przewodniczącemu Związku szczebla krajowego;
5) uchwalenie regulaminów instytucji Związku szczebla krajowego;
6) podejmowanie uchwał w sprawach, w których przepisy i ustawy wymagają decyzji władz związku zawodowego rolników indywidualnych szczebla krajowego;
7) podejmowanie uchwał i dokonywanie wyborów w przypadkach określonych w innych postanowieniach statutu;
8) uchylanie uchwał ogniw Związku niższego szczebla, sprzecznych z prawem czy statutem;
9) odwoływanie przewodniczących i osób pełniących pozostałe funkcje związkowe w przypadku naruszania prawa czy postanowień statutu. Odwołanie w tym trybie musi być poprzedzone udzieleniem pisemnego ostrzeżenia;
10) podjęcie uchwały o powołaniu Biura Rady Krajowej jako jednostki organizacyjnej.
§ 56.
Prezydium Rady Krajowej: kieruje bieżącą działalnością Związku i zarządza majątkiem Związku. W przypadkach nie cierpiących zwłoki Prezydium Rady Krajowej może podjąć uchwałę w sprawie należącej do kompetencji Rady. Uchwała taka wymaga zatwierdzenia na najbliższym posiedzeniu Rady Krajowej.
§ 57.
Przewodniczący Związku:
- Reprezentuje Związek, przewodniczy Prezydium Rady Krajowej, udziela pełnomocnictw członkom Prezydium do dokonywania czynności w imieniu Związku.
- Podpisuje dokumenty w imieniu Związku. Dokumenty o charakterze finansowym wymagają podpisu dwóch członków Prezydium Rady Krajowej, w tym Przewodniczącego lub upoważnionej przez niego osoby do dokonania tej czynności.
- Powołuje Dyrektora Biura Krajowego i nadzoruje jego pracę;
- Przewodniczący ze swej działalności, działalności Prezydium i prac Biura Krajowego składa sprawozdanie Radzie Krajowej raz na trzy miesiące.
§ 58.
Szczegółowe zasady funkcjonowania Biura w ramach regulaminu uchwalonego przez Radę Krajową określa Dyrektor Biura, Dyrektor kieruje bezpośrednio pracami biura i dobiera odpowiednich pracowników.
G. Odwoływanie członków władz Związku
§ 59.
- Odwołanie członka władz Związku może nastąpić na wniosek co najmniej 8 członków Rady Krajowej reprezentujących różne organizacje, jeżeli dotyczy to osoby zajmującej stanowisko we władzach krajowych, a 1/10 członków innej właściwej rady w przypadku osób należących do władz pozostałych organizacji Związku.
- Głosowanie nad zgłoszonym wnioskiem może nastąpić dopiero na następnym posiedzeniu właściwej rady.
- Do odwołania członków władz Związku wymagana jest kwalifikowana większość 2/3 głosów.
- W przypadku odwołania Przewodniczącego Związku lub przewodniczącego niższego szczebla władz związkowych właściwa rada zobowiązana jest zwołać nadzwyczajny zjazd delegatów w terminie jednego miesiąca, licząc od dnia odwołania, i powierzyć w drodze wyboru jednemu z członków rady tymczasowe pełnienie obowiązków przewodniczącego do czasu zjazdu delegatów. W razie odwołania przewodniczącego ustępuje całe prezydium.
§ 60.
W razie ustąpienia Przewodniczącego Związku lub niemożności pełnienia tej funkcji z innych przyczyn, Rada Krajowa powierza pełnienie obowiązków Przewodniczącego w drodze wyboru jednemu z członków Rady Krajowej i zwołuje Krajowy Zjazd Delegatów niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie trzech miesięcy.
§ 61.
- Na pisemne żądanie 1/5 członków organizacji gminnej, jednak nie mniej niż 5 osób, zarząd gminny zobowiązany jest zwołać zebranie gminne w celu odwołania przewodniczącego zarządu gminnego. Odwołanie przewodniczącego zarządu następuje kwalifikowaną większością 2/3 głosów.
- W razie niezwołania zebrania gminnego w terminie przewidzianym w ust. poprzedzającym, przewodniczący właściwej rady powiatowej zwołuje niezwłocznie zebranie gminne i powołuje pełniącego obowiązki przewodniczącego zarządu gminnego do czasu zebrania gminnego.
- W przypadku odwołania dotychczasowego przewodniczącego i niedokonania wyboru nowych władz gminnych, prezydium rady powiatowej może powołać zarząd komisaryczny.
H. Nadzór organizacyjny
§ 62.
Władze Związku wyższego szczebla mają prawo wglądu w działalność organizacji związkowych niższego szczebla. W razie stwierdzenia niezgodności ich działalności z prawem lub statutem zwracają uwagę na istnienie tej niezgodności właściwym władzom związkowym niższego szczebla zalecając podjęcie określonych działań w celu jej usunięcia.
§ 63.
- Jeżeli środki przewidziane w paragrafach poprzedzających okażą się bezskuteczne, a utrzymywanie takiego stanu poważnie zagraża dobru Związku, organizacja związkowa może być rozwiązana.
- Uchwała o rozwiązaniu może być podjęta przez radę wyższego szczebla lub Radę Krajową.
- (skreślony).
- Podjęcie uchwały w sprawie rozwiązania organizacji związkowej wymaga większości 2/3 głosów.
- W miarę potrzeby w uchwale o rozwiązaniu danej organizacji związkowej wyznacza się tymczasowego zarządcę, udzielając mu niezbędnych wskazówek w przedmiocie przejęcia środków tej organizacji. Uchwała może też zawierać postanowienie, o którym mowa w § 15 ust. 1 pkt. 5 w sprawie zachowania członkostwa przez określone osoby.
§ 64.
W sprawach nie uregulowanych w statucie do określenia kompetencji władz Związku szczebla wojewódzkiego, powiatowego i gminnego stosuje się odpowiednio postanowienia dotyczące władz krajowych .
I. Sąd koleżeński
§ 65.
Na szczeblu organizacji wojewódzkich i organizacji krajowej działają sądy koleżeńskie.
§ 66.
Szczegółowe zasady powoływania sądów koleżeńskich, ich organizacji, zakres działania i rozstrzygania sporów między członkami Związku określi regulamin uchwalony przez Radę Krajową.
ROZDZIAŁ V
MAJĄTEK I FINANSE ZWIĄZKU
§ 67.
Związek ma osobowość prawną na szczeblu krajowym. Ponadto osobowość prawną posiadają organizacje wojewódzkie.
§ 68.
- Majątek Związku tworzony jest:
1) ze składek członkowskich;
2) z zapisów, darowizn i dotacji;
3) z dochodów majątku związkowego;
4) z dochodów z pomocniczej działalności gospodarczej;
5) z dochodów z imprez, publikacji i innej podobnej działalności.
- Związek nie może przyjmować korzyści majątkowych, z którymi związane są warunki dotyczące jego programu, stanowiska w określonej sprawie lub spraw personalnych.
§ 69.
- Zasady wymiaru podstawowej składki członkowskiej uchwala Rada Krajowa, określając procentowo część składki, jaka zasila budżet krajowy. Pozostałą część składki podstawowej dzieli się miedzy organizacje związkowe niższego szczebla według zasady określonej procentowo przez Wojewódzki Zjazd Delegatów.
- Krajowy Zjazd Delegatów może uchwalić dodatkową składkę wojewódzką określając zasady jej wymiaru i procentowy sposób podziału.
- W województwach, w których nie ma dodatkowej składki wojewódzkiej zebranie gminne może uchwalić dodatkową składkę gminną.
- Składkę uiszcza się w organizacji gminnej.
§ 69 a.
- Środki finansowe, jakimi dysponują organizacje wojewódzkie są przeznaczane na finansowanie wydatków związanych z działalnością statutową Związku.
- Decyzje o charakterze finansowym i majątkowym danej organizacji wojewódzkiej podejmuje wyłącznie dana rada wojewódzka, a w jej imieniu i z jej upoważnienia – jej prezydium.
§ 69 b.
- Rada wojewódzka jest dysponentem majątku danej organizacji wojewódzkiej i na niej spoczywa obowiązek prowadzenia dokumentacji finansowo-księgowej, zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi w Rzeczypospolitej Polskiej.
- Organizacja na szczeblu krajowym nie odpowiada za długi i zobowiązania organizacji wojewódzkich.
§ 70.
- Związek ma prawo prowadzić działalność gospodarczą.
- Działalność gospodarcza może być prowadzona w wyodrębnionej formie organizacyjnej w postaci spółek lub spółdzielni.
- Decyzje w tych sprawach podejmuje Rada Krajowa z własnej inicjatywy lub na wniosek rady wojewódzkiej.
§ 71.
- Podstawą gospodarki finansowej organizacji związkowych są ich budżety roczne.
- Budżet roczny uchwala:
1) dla szczebla gminnego – zebranie gminne;
2) dla szczebla powiatowego – rada powiatowa;
3) dla szczebla wojewódzkiego – rada wojewódzka;
4) dla szczebla krajowego – Rada Krajowa.
- Z ważnych przyczyn budżet może być w ciągu roku budżetowego skorygowany przez organ upoważniony do jego uchwalenia.
- Z budżetu wyższego szczebla można udzielić dofinansowania budżetów niższego szczebla.
§ 72.
Gospodarka finansowa jest jawna dla członków Zjazdu.
§ 73.
- Organizacje związkowe począwszy od stopnia gminnego prowadzą księgowość związkową według zasad określonych przez Radę Krajową.
- Zarządy gminne przesyłają do rad powiatowych zatwierdzony przez zebranie gminne bilans roczny, nie później niż do końca stycznia. Rady powiatowe przesyłają własny bilans z zestawieniem bilansów gminnych do rad wojewódzkich do końca lutego.
- Rady wojewódzkie przesyłają do biura krajowego własne bilanse z zestawieniem bilansów powiatowych nie później niż do końca marca.
- Rada Krajowa zatwierdza bilans Związku.
ROZDZIAŁ VI
EWIDENCJA ZWIĄZKOWA I LEGITYMACJE CZŁONKOWSKIE
§ 74.
- Władze związkowe wszystkich szczebli prowadzą ewidencję związkową obejmującą wykaz członków oraz skład władz związkowych.
- Dane objęte ewidencją związkową podlegają stałej aktualizacji.
- Organ prowadzący ewidencję związkową niezwłocznie przekazuje zawarte w niej dane i zmiany w tych danych właściwej władzy związkowej wyższego szczebla.
§ 75.
- Każdy członek Związku otrzymuje legitymację członkowską, którą wydaje właściwy zarząd gminny.
- Numerowane blankiety legitymacji członkowskich przechowuje i rozprowadza Biuro Krajowe.
§ 76.
Rada Krajowa ustala wzór dokumentów ewidencji związkowej i szczegółowe zasady jej prowadzenia oraz wzór legitymacji członkowskiej i szczegółowe zasady jej wydawania.
ROZDZIAŁ VII
POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE
§ 77.
(skreślony)
§ 78.
Związek może być rozwiązany tylko przez Krajowy Zjazd Delegatów uchwałą podjętą większością 3/4 głosów. Uchwała określa przeznaczenie majątku związkowego i powołuje likwidatora.
§ 79.
Upoważnia się Prezydium Rady Krajowej do ogłoszenia tekstu statutu w brzmieniu przyjętym przez Krajowy Zjazd Delegatów z zachowaniem ciągłej numeracji poszczególnych przepisów.