Katastrofalne w skutkach są następstwa nowelizacji ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. 20-30 tys. osób zatrudnionych w firmach dzierżawiących ziemię Skarbu Państwa liczy się z tym, że może stracić pracę. Związek dzierżawców apeluje o nowelizację niekorzystnych przepisów.
Celem wprowadzenia aktu prawnego o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa było wsparcie rozwoju rodzinnych gospodarstw rolnych oraz aktywizacja bezrobotnych na wsi. Skutki tego są zupełnie inne. Przepisy, które mówią o wyłączeniu 30% powierzchni gruntów z dzierżawionych od Skarbu Państwa nieruchomości bardzo widocznie i dotkliwie wpływają na rozwój konkurencyjności polskiego rolnictwa. Indywidualni rolnicy bez większych nadziei dopatrują się możliwości zakupu wyłączonych gruntów. Szanse są nikłe. Ponadto płynność finansowa dotychczasowych dzierżawców będzie jest zagrożona. Konsekwencji daleko szukać nie trzeba – wzrośnie bezrobocie, a w niedalekiej przyszłości także wzrosną ceny żywności. To już odczuje całe społeczeństwo.
Zmiany ostatniej nowelizacji ustawy obejmują tak kluczowe sprawy, jak wyłączenie 30% powierzchni z dzierżawionych gruntów, wprowadzenie limitu zakupu do 500 ha, utrata prawa pierwokupu po zakończeniu dzierżawy oraz ograniczone szanse na przedłużenie umowy.
Według posłów wchodzących w skład Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, celem nowelizacji miało być usprawnienie systemu obrotu ziemią rolniczą, ułatwienie pozyskiwania ziemi przez rolników indywidualnych oraz szybkie rozdysponowanie gruntów Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Niestety odczuwalne są już niekorzystne rezultaty wobec rolników a korzyści finansowe dla państwa. Jest obawa, iż nowelizacja uniemożliwi funkcjonowanie towarowych gospodarstw rolnych.
Zmniejszenie o 30% powierzchni dzierżawionej od państwa ziemi spowoduje ogromne straty. Dodatkowo wymusi konieczność reorganizacji towarowych gospodarstw rolnych. Tym samym konieczna będzie redukcja pracowników, sprzedaż zbędnych maszyn rolniczych, zmniejszenie lub likwidacja stada zwierząt gospodarskich, wyłączenie z dzierżawy części budynków inwentarskich. Dzierżawcy stracą również część dochodów pochodzących z produkcji, gdyż będą musieli ją znacznie ograniczyć.
To nie koniec strat i konsekwencji. Odebranie 30% gruntów dzierżawcom odbije się na zmniejszeniu rentowności gospodarstw. Zmiany doprowadzą do utraty konkurencyjności polskiego rolnictwa.
Pojawiły się głosy, iż ustawa została uchwalona w niezgodności z Konstytucją RP. W trakcie prac nad aktem prawnym Biuro Analiz Sejmowych zwracało uwagę na to, że ocena skutków regulacji dołączona do projektu jest niepełna. Nie został w niej zawarty wpływ projektowanych przepisów na podmioty. Ponadto nie oszacowano przewidywanych wpływów do budżetu ze sprzedaży gruntów ani też strat, jakie poniesie Skarb Państwa w związku z roszczeniami dotychczasowych dzierżawców. Analizy prawne wskazują, że istnieją uzasadnione wątpliwości w kwestii zgodności ustawy z Konstytucją RP.
ANR do początku czerwca miał czas na przedstawienie dzierżawcom propozycji zmian umowy dzierżawy. Rolnik otrzymał 3 miesiące na złożenie do Agencji pisemnego oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu proponowanych zmian.
