W dniach 3-4 grudnia br. w Paryżu odbyło się posiedzenie Copa oraz specjalne wydarzenie „Rolnictwo a zmiana klimatu” w ramach trwającego od 30 listopada br. COP21. Z ramienia NSZZ RI „Solidarność” w wydarzeniach udział wzięli Przewodniczący Związku Jerzy Chróścikowski oraz Józef Sośnicki – członek Prezydium.
Konferencja na temat zmiany klimatu została zorganizowana przez Francuską Radę Rolną (FNSEA-APCA-CNMCCA), Komitet Rolniczych Organizacji Zawodowych (Copa) i Światową Organizację Rolników (WFO). Obrady Otworzył Jean-Yves Dagès, prezes Groupama, wiceprezes CNMCCA.
Podczas pierwszej sesji „Rolnictwo źródłem rozwiązań; co należy dostosować, by stawić czoła zmianie klimatu” odbyła się wymiana poglądów przedstawicieli rolników z Malawi, Argentyny, Indonezji, Ameryki Północnej oraz Europy. Punkt widzenia organizacji ekologicznych zaprezentował Arnaud Gauffier – ekspert ds. żywności i rolnictwa, WWF Francja.
Aktualny stan negocjacji przedstawił Peter Wehrheim, kierownik działu, DG ds. Klimatu, Komisja Europejska. Natomiast Wyzwania COP21 dla Unii Europejskiej opisał Phil Hogan, komisarz ds. rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich.
Przesłanie rolników w nawiązaniu do ochrony klimatu przedstawili również: Dr Evelyn Nguleka, przewodnicząca Światowej Organizacji Rolników, przewodnicząca Krajowego Związku Zawodowego Rolników w Zambii; Martin Merrild, przewodniczący Copa, przewodniczący Duńskiej Rady ds. Rolnictwa i Żywności oraz Xavier Beulin, prezes Francuskiej Rady Rolnej, przewodniczący Krajowej Federacji Związków Zawodowych Rolników we Francji.
Konferencję podsumował Manuel Valls, premier Republiki Francuskiej, który kolejny raz zadeklarował poparcie dla unijnego rolnictwa w kontekście walki ze zmianami klimatu.
Przewodniczący Copa Martin Merrild powiedział: „Cieszę się z owocnej dyskusji, jaką dziś przeprowadziliśmy oraz z tego, że premier Francji pan Manuel Valls podjął głębokie zaangażowanie na rzecz wsparcia dla rolników i spółdzielni oraz ich walki ze zmianami klimatami. Dziękuję organizacjom z Francji za przygotowanie tego wydarzenia. Teraz musimy również włączyć w te kwestie konsumentów, aby lepiej zrozumieli, że rolnicy wykonują cenną pracę, by pomóc wyżywić świat w zrównoważony sposób, prowadząc jednocześnie walkę ze zmianami klimatu. My już uczestniczymy w walce ze zmianami klimatu. Jednak nie ma sensu rozwiązywanie tego problemu poprzez ograniczanie produkcji w Europie, po to by zwiększyć ją gdzie indziej. UE już przyjęła silne zobowiązanie obejmujące ambitny cel ograniczenia emisji o 40% w stosunku do 1990 r. Nasi partnerzy na całym świecie muszą przyjąć podobne zobowiązania. Należy to zrobić w sposób wyważony, aby zapewnić dostępność żywności, w sytuacji gdy zapotrzebowanie na nią na świecie ma wzrosnąć o 60% do 2050 roku”.
STANOWISKO COPA I COGECA W SPRAWIE NEGOCJACJI W ZAKRESIE ZMIANY KLIMATU NA COP21 przyjęte 3 grudnia 2015 roku w Paryżu
Europejscy rolnicy i spółdzielnie, zjednoczone w Copa i Cogeca, apelują do przywódców o wzięcie pod uwagę zapotrzebowania na zrównoważoną żywność, pasze i biomasę na świecie oraz o osiągnięcie kompleksowego porozumienia w ramach paryskiej COP21 odnośnie Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. Takie porozumienie powinno uwzględnić strategiczne znaczenie rolnictwa dla bezpieczeństwa żywnościowego i dwojaką rolę sektora, który jest zarówno wyzwaniem jak i rozwiązaniem dla walki ze zmianą klimatu.
Europejscy rolnicy i spółdzielnie rolnicze oraz sektor lasów są gotowi na poniesienie swojej części odpowiedzialności za światową reakcję na zmianę klimatu, poprzez usprawnienie, rozszerzenie i promocję biogospodarki, a także wysokich unijnych norm zrównoważoności żywności, biomasy i gleby. Unia Europejska powinna odegrać aktywną rolę w procesie zrównoważonej intensyfikacji produkcji rolnej, by bronić synergii między bezpieczeństwem żywnościowym i ochroną środowiska, jednocześnie broniąc unijnej konkurencyjności i procesu podejmowania decyzji opartego na dowodach naukowych.
Rolnictwo ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa żywnościowego na świecie
-
- Rolnictwo jest sektorem o strategicznym znaczeniu – dostarcza żywności, składuje dwutlenek węgla, tworzy energią odnawialną i udostępnia elementy pozwalające na usprawnienie gospodarki obiegowej. Jest to wyjątkowy sektor, gdyż dysponuje potencjałem zwiększenia produkcji przy jednoczesnym ograniczeniu wykorzystania zasobów. Z tego właśnie względu rolnictwo jest częścią rozwiązania dla walki ze zmianą klimatu i rosnącej liczby ludności. Na przykład, zwiększenie produkcji rolnej w UE o jeden punkt procentowy umożliwia wyżywienie 10 mln osób co roku, jednocześnie oszczędzając 220 mln ton emisjami CO2. Rolnicy potrzebują zrównoważoności gospodarczej, by walczyć ze zmianą klimatu. Tylko jeśli ich sytuacja finansowa będzie stabilna, będą oni mieli możliwość i motywację do pracy nad zwiększaniem produktywności.
-
- Zdaniem IPCC wszystkie aspekty bezpieczeństwa żywnościowego są zagrożone. Instytut Polityki na rzecz Ziemi wyliczył, że wraz ze wzrostem temperatury o 1 stopień Celsjusza, zbiory kukurydzy i soi mogą spaść o 17%. A przecież produkcja żywności będzie musiała się zwiększyć o 70% do 2050 r. zdaniem FAO. We wszystkich społeczeństwach bezpieczeństwo żywnościowe stanowi warunek wstępny do osiągnięcia społecznej i politycznej stabilności. W historii, brak bezpieczeństwa żywnościowego prowadził do głodu, konfliktów, a nawet ludobójstwa. Dlatego też nie możemy sobie pozwolić na niewykorzystanie potencjału produkcyjnego w Unii Europejskiej. Kluczem jest zwiększenie produkcji rolnej przy ograniczeniu wykorzystania zasobów, takich jak woda czy grunty. Ma to ogromne znaczenie.
Rolnictwo przyczynia się do walki ze zmianą klimatu
-
- Unijni rolnicy już w znacznym stopniu przyczynili się do sprostania wyzwaniu jakim jest zmiana klimatu. Od 1990 r. emisje gazów cieplarnianych z rolnictwa spadły o 23%, podczas gdy wartość produkcji rolnej zwiększyła się o 18% – produkcja rolna została oddzielona od skutków środowiskowych. Naszym głównym celem, a także codzienną ambicją rolników, jest zwiększenie produktywności, czyli zmniejszenie intensywności emisji. Produkujemy więcej za mniej, jednak nadal dysponujemy potencjałem do rozwoju wszelkich modelów rolnych, np. poprzez skupienie się na gospodarce użytkami zielonymi, intensywności emisji i wydajności karmienia, co pozwoli na reakcję na apel przywódców UE o „zrównoważoną intensyfikację produkcji rolnej”.
- Dzięki zrównoważonej produkcji biomasy rolnicy mogą stać się częścią rozwiązania. W 2013 r. w UE wykorzystanie bioenergii do produkcji prądu, ciepła i w transporcie pozwoliło na niespalenie ok. 130 mln ton ekwiwalentu ropy. Dzięki pełnemu wykorzystaniu potencjału biogospodarki, unijni rolnicy mogą pomóc innym sektorom w osiągnięciu większych korzyści, np. sektorowi transportu, gdzie emisje CO2 wzrastają od 1990 r.
- Potencjał wychwytywania dwutlenku węgla również jest wysoki. Praktyki gospodarki glebą są niezbędne do dostosowania się do zmiany klimatu i łagodzenia jej. Należy zrozumieć, że rolnictwo stanowi część naturalnego obiegu węgla. Trzeba lepiej zrozumieć ten proces, żeby zoptymalizować proces pochłaniania dwutlenku węgla w glebie. Pochłanianie dwutlenku węgla i poprawa struktury i biologii gleby wymagają długoterminowych inwestycji i są blisko powiązane z żyznością gleby. Możliwe jest zwiększenie zasobów węgla w glebie na użytkach zielonych poprzez przestrzeganie opartych na informacjach porad agronomicznych w zakresie zarządzania wypasem, siewu poprawionych gatunków dostosowanych do lokalnych warunków glebowo-klimatycznych, odbudowy zdegradowanych terenów i stosowania płodozmianu. W rzeczy samej, zrównoważona intensyfikacja obejmuje również zwiększanie poziomu „wiedzy na hektar”.
Sektor rolny oczekuje postępów w Paryżu
-
- Europejska społeczność rolna oczekuje zawarcia porozumienia na COP21 na temat nowych, kompleksowych i sprawdzalnych ram klimatycznych, które uzyskają poparcie największych gospodarek i krajów emitujących znaczne ilości gazów cieplarnianych. Paryskie porozumienie powinno uwzględnić skutki zmiany klimatu dla bezpieczeństwa żywnościowego oraz strategiczne znaczenie rolnictwa i leśnictwa dla walki ze zmianą klimatu i radzenia sobie z jego skutkami. Uwzględnienie rolnictwa i jego wkładu w porozumieniu po 2015 r. i w przyszłych zobowiązaniach UE (np. w ramach polityki w zakresie klimatu i energii do roku 2030) musi opierać się na solidnych podstawach naukowych i wziąć pod uwagę konkretne cechy charakteryzujące sektor. W rzeczy samej, profil emisji gazów cieplarnianych z rolnictwa całkowicie się różni od profilu innych sektorów – tutaj emisje wynikają z naturalnie zmiennych procesów biologicznych, które są powiązane z wszystkimi rodzajami produkcji rolnej.
-
- Potrzeba więcej badań w sektorze rolnym i leśnym. Na przykład, konieczna jest intensywniejsza hodowla roślin, wykorzystanie i rozszerzenie rozwoju systemów wczesnego ostrzegania i planów awaryjnych na wypadek wystąpienia ekstremalnych zdarzeń pogodowych i ich skutków, ocena zagrożeń i słabych punktów systemów rolnych w kontekście różnych scenariuszy klimatycznych na szczeblu regionalnym, krajowym i lokalnym. Inwestycje w sektorze rolnym są inwestycjami długoterminowymi, przy których prowadzeniu należy zapoznać się z poradami łatwo dostępnych rolniczych usług doradczych, by upewnić się, że inwestycje są spójne z innymi ważnymi politykami.
-
- Trzeba dzielić się informacjami na temat inteligentnych strategii przyjaznych klimatowi. Unijne rolnictwo dysponuje wieloma przykładami dobrych praktyk przyjaznych klimatowi, które mogą stać się źródłem inspiracji dla światowej społeczności rolniczej. Orka, siew, nawożenie, gospodarowanie obornikiem, stosowanie środków chwasto- i owadobójczych, zbiory i chów zwierząt stanowią kluczowe elementy dostosowania się do zmiany klimatu i jej łagodzenia. Wszelkie odpowiednie najlepsze dostępne techniki powinny się sprawdzać w gospodarstwach, a rolnicy powinni uzyskać dostęp do niezbędnej technologii i funduszy, by mogli je nieustannie stosować w praktyce.
-
- W UE, emisje metanu spadły o 20% dzięki restrukturyzacji i zwiększeniu wydajności technik produkcji. Trzeba docenić integralną rolę systemów hodowli zwierząt w Europie i na całym świecie. Dlatego też należy opierać się na sile sektora w sposób zrównoważony, czyli również zwiększać środki do życia na obszarach wiejskich w najbardziej marginalnych regionach świata, zwiększać różnorodność naszych drogich krajobrazów, wspierać różnorodność biologiczną i doceniać korzyści odżywcze.
-
- Potrzeba większego zrozumienia i poprawy synergii między chowem zwierząt i gospodarką użytkami zielonymi. Tego typu synergie mogą w znaczący sposób wpłynąć na wychwytywanie dwutlenku węgla i wydajność hodowli. Oddolne rozwiązania udostępniane dzięki badaniom i innowacjom w zakresie odporności i dostosowywania się zwierząt gospodarskich są potrzebne w gospodarstwach. Wydajność karmienia i techniki reprodukcji również odgrywają istotną rolę w walce ze zmianą klimatu.
-
- Europejscy rolnicy i spółdzielnie domagają się natychmiastowych działań, gdyż rolnictwo znajduje się na linii frontu walki z konsekwencjami zmiany klimatu. Musimy przekonać się do rolnictwa przyjaznego klimatowi i wspierać je poprzez zrównoważoną intensyfikację wszelkich rodzajów produkcji rolnej, od drobnych po duże gospodarstwa. Wzrost poziomu „wiedzy na hektar” ma kluczowe znaczenie. Europa powinna zostać liderem rozwoju narzędzi technicznych, politycznych i inwestycyjnych dla zrównoważonego rozwoju bezpieczeństwa żywnościowego w trudniejszych warunkach klimatycznych, które nas czekają. Europejska społeczność rolna pragnie więc zawarcia porozumienia na COP21 na temat nowych i kompleksowych ram klimatycznych, które uzyskają poparcie największych gospodarek i krajów emitujących znaczne ilości gazów cieplarnianych.
Apelujemy do przywódców, by wzięli pod uwagę zapotrzebowania na zrównoważoną żywność, pasze i biomasę na świecie, a także by zajęli się problemem niepewności co do dochodów i uzysku rolników spowodowanej zmianą klimatu. Rolnictwo każdego dnia buduje lepszy świat. Nasza praca opiera się na środowiskowej, gospodarczej i społecznej zrównoważoności. Jeśli już dzisiaj stworzymy silne korzenie dla rolnictwa, jutro będziemy mogli zebrać plon dobrobytu dla ludzkości.
