W Polsce, w wielu regionach, szczególnie wschodnich, wiele gruntów rolnych nadal nie zostało zmeliorowanych, a rolnicy gospodarują na niewielkich działkach, często na domiar złego rozproszonych w dużej odległości od siebie. W tej sytuacji trudno się dziwić, że mają oni małe szanse na osiąganie dużych dochodów, konkurowanie na rynku z nowoczesnymi gospodarstwami z innych regionów kraju czy Europy, a do tego ponoszą często straty spowodowane zalaniem upraw. I właśnie dla nich przede wszystkim, w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013, są przeznaczone pieniądze z działania „Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa”. Pomoc przyznawana jest na dwa rodzaje inwestycji: „Scalanie gruntów” i „Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi”.
Obsługa tego działania została powierzona samorządom województw. Ogłaszają one terminy naborów wniosków o przyznanie takiej pomocy, wydają decyzje o jej przyznaniu, rozpatrują wnioski o płatność i wystawiają zlecenia płatności. Od tego momentu rozpoczyna się rola Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która po otrzymaniu zlecenia płatności, przekazuje pieniądze na konta bankowe beneficjentów.
Scalanie gruntów
Bardzo często zdarza się tak, że rolnik posiada działki rolne i leśne w różnych, często bardzo oddalonych od siebie miejscach. Na uprawianie ich, traci dużo czasu – bo przecież musi wielokrotnie jeździć maszynami rolniczymi z jednej działki na drugą – i pieniędzy – ponieważ zużywa przy tym dużo paliwa. Na dodatek, gdy te działki są małe, nie ma możliwości ich uprawy z wykorzystaniem nowoczesnych maszyn. Tych wszystkich problemów można uniknąć, gdy przeprowadzi się tzw. scalanie gruntów i rolnicy stają się posiadaczami działek w jednym miejscu i o większym areale. Co należy zrobić, żeby tak się stało? Trzeba dojść do porozumienia z właścicielem sąsiadujących gruntów i uzgodnić warunki zamiany działek. Oczywiście trzeba wziąć pod uwagę takie elementy jak jakość gleby na poszczególnych działkach oraz ich powierzchnię. Jeżeli rolnicy dojdą do porozumienia w sprawie zamiany działek, praktycznie nic nie stoi na przeszkodzie, aby dokonać scalenia gruntów, czyli takiego wytyczenia nowych granic, by w jego wyniku każdy z właścicieli kilku mniejszych działek stał się właścicielem jednej większej. Pozostaje tylko udać się do starosty i zgłosić mu taki zamiar. Starosta, bo tylko on może to zrobić, składa wtedy wniosek do samorządu województwa o przyznanie pomocy finansowej na pokrycie kosztów operacji scalenia gruntów.
Refundacji Z PROW 2007-2013 podlegają koszty związane zarówno z przygotowaniem dokumentacji geodezyjno – prawnej, czyli projektów scalania, jak też koszty zagospodarowania poscaleniowego, czyli odbudowa istniejących sieci dróg dojazdowych do poszczególnych działek i zabudowań gospodarczych, a także wytyczenie i wybudowanie nowych dróg, przepustów, wjazdów itp. W ramach PROW 2007 – 2013 mogą być także finansowane operacje z zakresu zagospodarowania poscaleniowego, związanego z organizacją rolniczej przestrzeni produkcyjnej, zgłoszone do realizowanego w latach 2004 – 2006 rolnego Sektorowego Programu Operacyjnego.
Refundacja obejmuje 100% kosztów kwalifikowalnych, jednak nie więcej niż:
• 500 euro na 1 ha gruntów objętych postępowaniem scaleniowym prowadzonym w województwach: lubelskim, podkarpackim, małopolskim, śląskim i świętokrzyskim;
• 350 euro na 1 ha gruntów objętych postępowaniem scaleniowym w pozostałych województwach.
W przypadku kontynuacji operacji realizowanych w latach 2004 -2006, w ramach rolnego Sektorowego Programu Operacyjnego, koszt zagospodarowania poscaleniowego nie może przekroczyć 900 euro na 1 hektar scalanych gruntów.
Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi
W tym wypadku głównie chodzi o wsparcie z PROW 2007-2013 przeprowadzenia melioracji, które mają poprawić jakość gleb poprzez regulację poziomu wody, zwiększyć jej retencję oraz chronić uprawy przed powodziami. Można też wybudować lub wyremontować np. jazy, zastawki, zbiorniki czy stopnie wodne, systemy nawodnień grawitacyjnych, a także urządzenia doprowadzające wodę do gruntów i odprowadzające ją. Można także sfinansować zabudowę biologiczno-techniczną skarp, np. dokonać nasadzeń drzew czy krzewów wokół cieku wodnego. Pieniądze można także otrzymać na inwestycje związane z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym. Można więc remontować i budować wały przeciwpowodziowe i inne urządzenia chroniące grunty rolne i leśne przed powodziami. Można także uzyskać dofinansowanie na rozbiórkę systemów melioracyjnych, zbiorników wodnych, małych budowli hydrotechnicznych spowalniających odpływ wód, jeżeli niemożliwy jest ich remont i dalsze użytkowanie w zakresie koniecznym do realizacji zaplanowanej inwestycji.
Jeżeli dla realizacji operacji niezbędny jest wykup gruntów, koszty tego wykupu podlegają refundacji do wysokości 10% pozostałych kosztów kwalifikowanych operacji.
Maksymalny poziom dofinansowania inwestycji związanych z przeprowadzeniem melioracji nie może przekroczyć 90% kosztów kwalifikowanych.
Rolnicy i właściciele lasów zainteresowani takim wsparciem powinni zgłosić się do właściwego Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych, bo to właśnie ta instytucja może składać wnioski o pomoc do samorządów.
Na wsparcie z działania „Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa” przewidziano w PROW 2007 – 2013 około 2,7 mld zł, do końca lutego 2012 r. z tej kwoty wypłacono ponad 220 mln zł. Zachęcamy więc do skorzystania z tej pomocy, bo pieniędzy do rozdysponowania jest jeszcze dużo.
DKS ARiMR
